วิธีการเขียนโครงการ
บัญญัติ ลาชโรจน์*
โครงการ หมายถึง การวางแผนล่วงหน้าที่จัดทำขึ้นอย่างมีระบบ ประกอบด้วยกิจกรรมย่อยหลายกิจกรรมที่ต้องใช้ทรัพยากรในการดำเนินงาน และคาดหวังที่จะได้ผลตอบแทนอย่างคุ้มค่า แต่ละโครงการมีเป้าหมายเพื่อการผลิตหรือการให้บริการเพื่อเพิ่มพูนสมรรถภาพของแผนงาน การเขียนโครงการจึงเป็นส่วนสำคัญส่วนหนึ่งของการวางแผนที่จะทำให้องค์กรบรรลุผลสำเร็จตามเป้าหมาย
ลักษณะของโครงการที่ดี
1. สามารถแก้ปัญหาขององค์กรหรือหน่วยงานนั้น ๆ ได้
2. มีรายละเอียด วัตถุประสงค์เป้าหมายต่าง ๆ ชัดเจน สามารถดำเนินงานได้
3. รายละเอียดของโครงการมีความต่อเนื่องและมีความสัมพันธ์สอดคล้องกัน
4. ตอบสนองความต้องการขององค์การหรือสถานศึกษาตามแผนพัฒนาขององค์การหรือ สถานศึกษา
5. ปฏิบัติแล้วสอดคล้องกับแผนงานหลักขององค์กรหรือดัชนีชี้วัดตามแผนกลยุทธ์
6. เป็นโครงการที่มีข้อมูลความจริงและเป็นข้อมูลที่ได้รับการวิเคราะห์อย่างรอบคอบ
7. ได้รับการสนับสนุนจากผู้บริหารทุกด้าน โดยเฉพาะด้านทรัพยากรที่จำเป็น
8. มีระยะเวลาในการดำเนินงานแน่นอน ระบุวันเวลาเริ่มต้นและสิ้นสุด
9. สามารถติดตามประเมินผลได้และดำเนินการครบวงจร PDCA
ขั้นตอนการเขียนโครงการ
1. วิเคราะห์ปัญหาหรือความต้องการ ดำเนินการโดย
- ศึกษาสภาพแวดล้อมเพื่อค้นหาปัญหาและเหตุที่ต้องพัฒนา
- กำหนดแนวทางแก้ไข
- กำหนดสภาพและผลสัมฤทธิ์ของโครงการ
2. เขียนโครงการ โดยมีเทคนิค ดังนี้
2.1 ก่อนลงมือ ต้องตั้งคำถามและตอบคำถาม( 6 W +1H)
2.1.1 W1 = WHO หมายถึง คำถาม “ใครเป็นผู้ดำเนินโครงการ”
2.1.2 W2 = WHAT หมายถึง คำถาม “จะทำกิจกรรมอะไรบ้าง”
2.1.3 W3 = WHEN หมายถึง คำถาม “จะทำเมื่อไหร่”
2.1.4 W4 = WHERE หมายถึง คำถาม “จะทำที่ไหน”
2.1.5 W5 = WHY หมายถึง คำถาม “จะทำโครงการนี้ไปทำไม”
2.1.6 W6 = TO WHOM หมายถึง คำถาม “ใครเป็นผู้ได้รับประโยชน์”
2.1.7 H1 = HOW หมายถึง คำถาม “จะทำโครงการอย่างไร”
2.2 ศึกษาและการคัดเลือกโครงการที่จะทำ
2.3 ลงมือเขียนโครงการ โดยใช้ภาษาเขียนที่กระชับ เป็นไปได้และสื่อความหมายได้ชัดเจน
การเขียนโครงการ
การเขียนโครงการจะต้องประกอบด้วย
1. ชื่อโครงการ เป็นการระบุเพื่อให้ทราบถึงแนวทางปฏิบัติและการคาดหวังผลตอบแทนที่สืบเนื่องจากการปฏิบัติโครงการตลอดจนทิศทางของการดำเนินโครงการนั้น
2. ระบุแผนงาน………………………………………………………….
3. ลักษณะโครงการ…………………………………..
4. สอดคล้องกับมาตรฐานที่……..ตัวบ่งชี้ที่………..
5. ที่ปรึกษาโครงการ
6. ผู้อำนวยการโครงการ
7. ผู้รับผิดชอบโครงการ
8. หลักการและเหตุผล เป็นการระบุถึงสภาพปัญหาและความจำเป็นในการจัดทำโครงการขึ้นมาเพื่อแก้ไขปัญหาดังกล่าว
9. วัตถุประสงค์โครงการ เป็นการแสดงให้เห็นถึงสิ่งหรือผลงานที่เป็นจุดหมาย
ปลายทางที่ต้องการจะให้เกิดขึ้นจาการปฏิบัติงานนั้น การกำหนดวัตถุประสงค์ที่ดีจะต้องปฏิบัติได้ และไม่ควรมากกว่า 3 ข้อ การกำหนดวัตถุประสงค์ที่ดีควรประกอบด้วยองค์ประกอบที่“SMART”คือ
1. S = Sensible (มีความเป็นไปได้) วัตถุประสงค์ที่ดีต้องมีความเป็นไปได้
2. M = Measurable (สามารถวัดและประเมินได้) วัตถุประสงค์ที่ดีจะต้องสามารถวัดและ
ประเมินผลได้
3. A = Attainable (ระบุสิ่งที่ต้องการชัดเจน) วัตถุประสงค์ที่ดีจะต้องระบุสิ่งที่
ต้องการดำเนินงานอย่างชัดเจนและเฉพาะเจาะจงมากที่สุด
4. R = Reasonable (เป็นเหตุเป็นผลในการปฏิบัติงานของโครงการ) วัตถุประสงค์
ที่ดีต้องมีความเป็นเหตุเป็นผลในการปฏิบัติงาน
5. T = Time (ระยะเวลาในการดำเนินโรงการ) วัตถุประสงค์ที่ดีต้องมีขอบเขตของ
เวลาที่แน่นอนในการปฏิบัติงาน
10. เป้าหมาย
9.1 เป้าหมายเชิงปริมาณ ระบุจำนวนให้ชัดเจนว่าใครเป็นผู้ได้รับผลประโยชน์หรือผลดี จากโครงการนี้
9.2 เป้าหมายเชิงคุณภาพ ระบุกลุ่มเป้าหมายว่า ใครคือผู้ที่จะได้รับผลดีอะไรบ้างจากโครงการนี้
11. สถานที่ดำเนินการ ระบุสถานที่ดำเนินการโครงการ ระบุพื้นที่ที่จะทำโครงการ โดยระบุ
หมู่บ้าน ตำบล อำเภอ จังหวัด
12. ระยะเวลาดำเนินการโครงการ เป็นการกำหนดช่วงเวลาในการปฏิบัติโครงการตั้งแต่
ระยะ เริ่มต้นปฏิบัติโครงการจนถึงการสิ้นสุดโครงการนั้น
13. วิธีดำเนินการ ควรแสดงถึงกิจกรรมและกระบวนการปฏิบัติงานที่สอดรับกับวัตถุประสงค์ แสดงรายละเอียดกิจกรรมเพียงพอ และมีกำหนดระยะเวลาของแต่ละกิจกรรมที่สมเหตุสมผล และควรมีกิจกรรมต่อเนื่อง หากเป็นโครงการที่มีการฝึกอบรม ดูงาน จะต้องมีกิจกรรมต่อเนื่องที่จะส่งผลกำหนดการการฝึกอบรม หัวข้อที่จะฝึกอบรม
การเขียนวิธีดำเนินการ ให้จัดทำ GANTT CHARNT แจกแจงกิจกรรมที่จะดำเนินการตามลำดับดังนี้
15. งบประมาณ งบประมาณหรือค่าใช้จ่ายของโครงการนับเป็นทรัพยากรที่สำคัญต่อการ
ปฏิบัติโครงการ โดยทั่วไปมีองค์ประกอบ ดังนี้
15.1 ได้รับการสนับสนุนจาก สถานศึกษาหรือองค์การต้นสังกัด
จำนวน…………บาท (…………………………………….)
15.2 ได้รับการสนับสนุนจากหน่วยงานหรืออง๕กรภายนอก
จำนวน…………… บาท (………………………………..)
15.3 รวมงบประมาฯดำเนินการทั้งหมด
จำนวน………………….บาท (………………………………..)
15.4 แสดงค่าใช้จ่ายของแต่ละกิจกรรมและแต่ละช่วงเวลาพร้อมทั้งรายละเอียด
ค่าใช้จ่ายทั้งหมดจนจบโครงการ
16. การประเมินโครงการ เป็นกระบวนการในการเก็บรวบรวมและวิเคราะห์ข้อมูลของ
การดำเนินโครงการและพิจารณาจากวัตถุประสงค์ของโครงการ ปัญหาและอุปสรรค์
ในการดำเนินงานและผลสัมฤทธิ์ของโครงการ
17. ผลที่คาดว่าจะได้รับ เป็นผลที่เกิดขึ้นจากการที่โครงการบรรลุวัตถุประสงค์ ผลที่
เกิดขึ้นจากการปฏิบัติโครงการ สามารถแสดงให้เห็นผลที่เป็นประโยชน์ทางตรง
และทางทางอ้อม
